Δημοφιλή ¶ρθρα

Δημοφιλή ¶ρθρα

Υπηρεσίες

Ελλείψεις & Μεταβολικές Διαταραχές που Επιδεινώνουν τα Προβλήματα που Βιώνουν οι Ασθενείς με Θυρεοειδίτιδα Χασιμότο


Είναι ιδιαίτερα συχνό σε ασθενείς με νόσο του Χασιμότο, οι αιματολογικές εξετάσεις που αφορούν τη θυρεοειδική λειτουργία να βρίσκονται εντός των φυσιολογικών ορίων, ωστόσο οι ίδιοι να μην αισθάνονται καλά. Photo by Ilona Panych on Unsplash

Ελλείψεις & Μεταβολικές Διαταραχές που Επιδεινώνουν τα Προβλήματα που Βιώνουν οι Ασθενείς με Θυρεοειδίτιδα Χασιμότο 

Πολλοί ασθενείς με νόσο του Χασιμότο αισθάνονται εξαντλημένοι, παίρνουν εύκολα βάρος και αντιμετωπίζουν εναλλαγές της διάθεσης, παρά το γεγονός ότι η λειτουργία του θυρεοειδή τους φαίνεται φυσιολογική στις εξετάσεις αίματος[1].
  
Οι ασθενείς συχνά προσπαθούν να βελτιώσουν τη ρύθμιση του θυρεοειδή τους, να βρουν τον κατάλληλο γιατρό, αλλάζουν διατροφές, αλλάζουν φαρμακευτικές αγωγές και προσπαθούν να κάνουν άσκηση, χωρίς ωστόσο να καταφέρνουν να βελτιώσουν την υγεία τους.

Ένας ιδιαίτερα σημαντικός παράγοντας που συχνά παραβλέπεται στην αντιμετώπιση της νόσου του Χασιμότο είναι οι ελλείψεις του οργανισμού και οι μεταβολικές διαταραχές. Καθώς η θυρεοειδίτιδα Χασιμότο είναι μια νόσος με σημαντικό μεταβολικό υπόβαθρο, ελλείψεις σε βιταμίνες και μικροθρεπτικά συστατικά, σε συνδυασμό με μεταβολικές διαταραχές, όπως η αντίσταση στην ινσουλίνη, επιδρούν καθοριστικά στην ανάπτυξη και την πορεία της
.

Τα πιο συχνά προβλήματα που ταλαιπωρούν τους ασθενείς με θυρεοειδίτιδα Χασιμότο είναι:

1. Κόπωση & χαμηλή ενέργεια, επηρεάζουν την καθημερινότητα και συχνά κάνουν το άτομο να νιώθει ότι δεν μπορεί να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις της ζωής. Μια από τις βασικές λειτουργίες του θυρεοειδή είναι η ρύθμιση του μεταβολισμού και των επιπέδων ενέργειας. Ελλείψεις σε βιταμίνες (D, σύμπλεγμα Β, Κ2), μεταλλικά στοιχεία (μαγνήσιο, σελήνιο, ψευδάργυρος), αντιοξειδωτικά, απορυθμίζουν τη λειτουργία του ορμονικού συστήματος και του θυρεοειδή και μειώνουν το μεταβολισμό και την απόδοση του οργανισμού σε ενέργεια.  

2. Αύξηση του σωματικού βάρους, με σημαντική δυσκολία απώλειας παρά τις ειλικρινείς και συνεχείς προσπάθειες. Η αντίσταση στην ινσουλίνη και ο χαμηλός μεταβολισμός, οδηγούν στη συσσώρευση σπλαχνικού λίπους και την αύξηση του σωματικού βάρους.

3. Διαταραχές στη λειτουργία του εντέρου: Δυσκοιλιότητα, αργή πέψη και φουσκώματα είναι τα πιο κοινά συμπτώματα. Οφείλονται σε αλλοίωση του εντερικού μικροβιώματος και διαταραχές στην κινητικότητα του εντέρου και της χολής. Στους ασθενείς με δυσλειτουργία του θυρεοειδή, συχνά συνυπάρχουν και διαταραχές στη λειτουργία της χοληδόχου κύστης, που συμμετέχει στην πέψη του λίπους. Η χολή παράγεται στο συκώτι και είναι απαραίτητη στην ενεργοποίηση των θυρεοειδικών ορμονών.

4. Διαταραχές της διάθεσης: Ο ασθενής μπορεί να νιώθει μελαγχολία και κακή διάθεση, που συχνά είναι δυσανάλογες των καταστάσεων που βιώνει στην καθημερινότητα του. Η μελαγχολία μπορεί να εναλλάσσεται με έντονο εκνευρισμό, που συνδέεται και με τη χρόνια έλλειψη ενέργειας, επηρεάζοντας τις σχέσεις και την κοινωνική ζωή του ασθενούς. Οι μεταβολικές διαταραχές και οι ελλείψεις του οργανισμού που συνυπάρχουν στους ασθενείς με Hashimoto, επηρεάζουν τη λειτουργία του νευρικού και του ορμονικού συστήματος και έχουν σημαντική αρνητική επίπτωση στη διάθεση.
 
5. Απώλεια μνήμης και μειωμένη πνευματική διαύγεια: Ο θυρεοειδής ρυθμίζει μεταξύ άλλων συστημάτων και τη λειτουργία του νευρικού συστήματος[2]. Επιπρόσθετα οι διαταραχές στο μικροβίωμα, οι μεταβολικές διαταραχές και οι ελλείψεις που συνυπάρχουν στη νόσο του Χασιμότο, επιδρούν αρνητικά και στις πνευματικές λειτουργίες[3,4].

6. Διάχυτοι πόνοι στους μύες και στις αρθρώσεις: Ο υποθυρεοειδισμός, η αντίσταση στην ινσουλίνη και οι ελλείψεις σε βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία και αντιφλεγμονώδη μικροθρεπτικά συστατικά, δυσχεραίνουν την ικανότητα επούλωσης του οργανισμού, στους ασθενείς με νόσο του Χασιμότο και οδηγούν σε χρόνια φλεγμονή.
 
Τα παραπάνω συμπτώματα επηρεάζουν σημαντικά την καθημερινότητα μεγάλου αριθμού ασθενών με νόσο του Χασιμότο. Είναι κοινό μάλιστα, οι ασθενείς σταδιακά να «συνηθίζουν» την ύπαρξη των συμπτωμάτων και να σταματούν να τα παρατηρούν, θεωρώντας ότι αυτή είναι η «φυσιολογική» ροή της ζωής.   
 
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι ελλείψεις του οργανισμού και οι μεταβολικές διαταραχές, όπως η αντίσταση στην ινσουλίνη, παραμένουν και διαταράσσουν τη λειτουργία του οργανισμού συνολικά.
 
Η νόσος του Χασιμότο είναι το πιο κοινό αυτοάνοσο νόσημα. Εκδηλώνεται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα λανθασμένα επιτίθεται στο θυρεοειδή αδένα.

Η σταδιακή καταστροφή του αδένα από το ανοσοποιητικό, συνήθως σε διάστημα ετών, οδηγεί τελικά σε υποθυρεοειδισμό.   
 
Υπάρχουν τέσσερις κεντρικοί παράγοντες που συντείνουν στην εμφάνιση της συγκεκριμένης νόσου[5-16].


  • Χαμηλός  μεταβολισμός (λόγω οξείδωσης και ελλείψεων σε βιταμίνες και άλλα στοιχεία)
     
  • Αντίσταση στην ινσουλίνη
     
  • Έλλειψη βιταμίνης D3 και μικροθρεπτικών στοιχείων
     
  •  Ψυχογενές στρες
 
Οι παραπάνω τέσσερις παράγοντες, επηρεάζουν αρνητικά τη λειτουργία των θυρεοειδικών κυττάρων. Επιδρώντας για μεγάλα χρονικά διαστήματα, αλλοιώνουν τη σύσταση και τη μορφολογία των κυττάρων του θυρεοειδούς και απορρυθμίζουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.
 
Είναι αξιοσημείωτο ότι τα συμπτώματα μπορούν να παραμείνουν, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό και μετά τη ρύθμιση του υποθυρεοειδισμού με φαρμακευτική αγωγή[17]
 
Σε αυτό το σημείο, η εξωγενής χορήγηση ορμονών, είναι ένα ζωτικό εργαλείο που μπορεί να βελτιώσει την κλινική εικόνα και την ποιότητα ζωής του ασθενούς. 
 
Για την ουσιαστική βελτίωση της κλινικής εικόνας,  η αντιμετώπιση της νόσου του Χασιμότο πρέπει να περιλαμβάνει, μαζί με τη ρύθμιση των θυρεοειδικών ορμονών, τον εντοπισμό και τη  διόρθωση των ελλείψεων και των μεταβολικών διαταραχών που τη συνοδεύουν[7-16].

Καθώς οριακές ελλείψεις του οργανισμού σε μικροθρεπτικά συστατικά, συσσωρεύονται σταδιακά στο χρόνο και οδηγούν σε νόσο, χρειάζεται χρόνος και προσπάθεια για τη διόρθωση τους. 

Σε διαφορετική περίπτωση, εάν δε διαχειριστούν οι ελλείψεις και οι μεταβολικές διαταραχές που εμπλέκονται στην ανάπτυξη της νόσου, η πορεία της προχωρά σε σταθερή και σταδιακή επιδείνωση μέσα από εξάρσεις και υφέσεις, επιβαρύνοντας την καθημερινότητα και την κατάσταση υγείας του ασθενή.

 
 
Οι ελλείψεις και οι μεταβολικές διαταραχές που επιβαρύνουν την υγεία των ασθενών με θυρεοειδίτιδα Χασιμότο, είναι δύσκολο να εντοπιστούν με τις κοινές εργαστηριακές εξετάσεις.

 
 
Η παραμονή των παραπάνω διαταραχών, επιδεινώνει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού, επιταχύνει την καταστροφή του θυρεοειδή αδένα και αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης επιπρόσθετου νοσήματος. Ασθενείς με νόσου Χασιμότο συχνά εκδηλώνουν και άλλα αυτοάνοσα νοσήματα, όπως ψωρίαση, ρευματοειδή αρθρίτιδα, ερυθηματώδης λύκος, σύνδρομο Sjogren, σκλήρυνση κατά πλάκας, σκληροδερμία, κοιλιοκάκη και ελκώδη κολίτιδα[17].  
 
 
Εντοπισμός & Διόρθωση των Ελλείψεων & των Μεταβολικών Διαταραχών
 
Η δυσκολία στην αντιμετώπιση των παραπάνω ελλείψεων και διαταραχών, έγκειται στο γεγονός ότι είναι δύσκολο να εντοπιστούν με τις κοινές εργαστηριακές εξετάσεις.
 
Συνήθως περνούν απαρατήρητες για πολλά χρόνια και επιδεινώνουν την υγεία και την πορεία της νόσου ασθενών με θυρεοειδίτιδα Χασιμότο. Αυξάνουν την ταχύτητα καταστροφής του αδένα, τον κίνδυνο ανάπτυξης επιπρόσθετων αυτοάνοσων νοσημάτων και καρδιαγγειακής νόσου, ενώ παράλληλα μειώνουν την ανταπόκριση στην φαρμακευτική αγωγή.
 
Ο εντοπισμός και η αντιμετώπιση των μεταβολικών διαταραχών, μπορεί να γίνει μόνο με τη διενέργεια ειδικών εξετάσεων που αναλύουν μικρά μόρια στο αίμα.

Το είδος των αναλύσεων δεν είναι συγκρίσιμο με τις κοινές εργαστηριακές εξετάσεις. Πρόκειται για υψηλά εξειδικευμένες εξετάσεις, που διενεργούνται σε λιγότερα από 10 εργαστήρια παγκοσμίως με πολύ υψηλά στάνταρ. 

Στην Ελλάδα διενεργούνται αποκλειστικά στην κλινική μας. 

Οι συγκεκριμένες εξετάσεις ονομάζονται μεταβολομικές αναλύσεις. Μετράνε πολύ μικρά μόρια που συμμετέχουν στις χημικές αντιδράσεις του οργανισμού. Το πλεονέκτημά τους είναι ότι καταγράφουν τις ακριβείς ελλείψεις και μεταβολικές διαταραχές, καθιστώντας έτσι αποτελεσματική την αντιμετώπιση και πρόληψη αυτοάνοσων και χρόνιων νοσημάτων.

Οι μεταβολομικές αναλύσεις εντοπίζουν ελλείψεις και μεταβολικές διαταραχές που προωθούν την ανάπτυξη και την εκδήλωση της νόσου Hashimoto και ανιχνεύουν περισσότερους από 80 δείκτες, που αφορούν:
 

  • Σε ελλείψεις μικροθρεπτικών συστατικών: ελλείψεις σε βιταμίνη D, βιταμίνη C, σελήνιο, ψευδάργυρο, αντιοξειδωτικά και ωμέγα-3 συνδέονται με επιδείνωση της λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος, της εμφάνισης φλεγμονής και της κατάστασης της υγείας ασθενών με Χασιμότο.
     
  • Στην παραγωγή ενέργειας στα μιτοχόνδρια (οργανίδια όπου παράγεται ενέργεια στα κύτταρα): Το 90% της ενέργειας που χρειάζεται το ανθρώπινο σώμα παράγεται σε οργανίδια που βρίσκονται στο εσωτερικό των κυττάρων, τα μιτοχόνδρια. Η μιτοχονδριακή δυσλειτουργία συνδέεται με το αίσθημα σταδιακά αυξανόμενης κούρασης και εξάντλησης που αισθάνονται οι ασθενείς με Χασιμότο.
     
  • Σε δυσχέρεια στο μεταβολισμό των απλών ζαχάρων: κατανάλωση απλών ζαχάρων μεγαλύτερη από αυτή που μπορεί να μεταβολίσει ο κάθε οργανισμός, πυροδοτεί τις φλεγμονώδεις εξάρσεις των αυτοάνοσων νοσημάτων, διαιωνίζει τη φλεγμονή και συνδέεται με τα χαμηλά επίπεδα ενέργειας, το αίσθημα κόπωσης και τη δυσλειτουργία του γαστρεντερικού στις ασθενείς με Χασιμότο.
     
  • Στην αντίσταση στην ινσουλίνη: η ινσουλίνη λειτουργεί ως κατασταλτικός παράγοντας στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης διαταράσσουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού, επιδεινώνουν την αυτοανοσία και επιταχύνουν την καταστροφή του θυρεοειδή αδένα. Παράλληλα, αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης εμποδίζουν την καύση του λίπους και συνδέονται με τη δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς να ρυθμίσουν το βάρος τους.
     
  • Στο μεταβολισμό των νευροδιαβιβαστών: ουσίες όπως η ντοπαμίνη, η σεροτονίνη και η αδρεναλίνη μεταβιβάζουν μηνύματα μεταξύ των κυττάρων και ρυθμίζουν τη λειτουργία του νευρικού και ορμονικού συστήματος. Οι μεταβολομικές αναλύσεις παρέχουν ακριβή εικόνα για την έκκριση των συγκεκριμένων νευροδιαβιβαστών, οι οποίοι επηρεάζουν τις εναλλαγές στη διάθεση και το αίσθημα μελαγχολίας που βιώνουν συχνά οι ασθενείς με Χασιμότο.
     
  • Στο μεταβολισμό των λιπαρών οξέων: η σχέση μεταξύ ωμέγα-3 και ωμέγα-6 λιπαρών είναι σημαντικός δείκτης για την ικανότητα του οργανισμού να διαχειρίζεται τις φλεγμονές, συνδέεται με τις φλεγμονώδεις εξάρσεις της νόσου και το αίσθημα πόνου που συχνά βιώνουν οι ασθενείς.
     
  • Στην κατάσταση της μικροβιακής χλωρίδας του οργανισμού: αλλοίωση του μικροβιώματος συνδέεται με επιδείνωση της λειτουργίας του γαστρεντερικού συστήματος, φουσκώματα, κοιλιακή διάταση, εναλλαγή δυσκοιλιότητας με διάρροια, ενώ ταυτόχρονα επηρεάζει τη διάθεση και την ενέργεια των ασθενών με θυρεοειδίτιδα Χασιμότο.
 
 
Η σύγχρονη αντιμετώπιση της νόσου του Χασιμότο επικεντρώνεται στην αποκατάσταση των παραπάνω διαταραχών, με τον εντοπισμό και τη διόρθωση των ελλείψεων και των μεταβολικών διαταραχών που οδήγησαν στην ανάπτυξη της νόσου, ώστε να διατηρηθεί η βέλτιστη μεταβολική κατάσταση του οργανισμού.
 
Με τη χρήση των μεταβολομικών αναλύσεων, ανιχνεύονται μικρά μόρια που συμμετέχουν στις χημικές αντιδράσεις του οργανισμού και καταγράφουν με ακρίβεια τις ελλείψεις και τις μεταβολικές διαταραχές που τροφοδοτούν τη φλεγμονή και επιβαρύνουν την πορεία της θυρεοειδίτιδας Χασίμοτο.
 
Σε περίπτωση που δεν εντοπιστούν οι ελλείψεις και οι μεταβολικές διαταραχές που συνδέονται με τη νόσο, η πορεία της υγείας και η ποιότητα ζωής επιδεινώνονται σταθερά. 
 
Η κλινική μας έχει βοηθήσει πάνω από 25.000 άτομα με αυτοάνοσα και χρόνια νοσήματα, κατά την τελευταία δεκαετία. Ο μεγαλύτερος αριθμός από τους ασθενείς που παρακολουθούμε πάσχει από νόσο του Χασιμότο.

Με βάση την κλινική μας εμπειρία στους ασθενείς με νόσο του Χασιμότο, ιατρικές παρεμβάσεις σύμφωνα με τα αποτελέσματα των μεταβολομικών αναλύσεων επιφέρουν:


  • Σημαντική βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών, μείωση του σωματικού βάρους, αύξηση των επιπέδων ενέργειας, μείωση των μυϊκών πόνων και της γαστρεντερικής λειτουργίας.
     
  • Βελτίωση της πορείας της νόσου, με αναχαίτιση της περαιτέρω καταστροφής του θυρεοειδή αδένα.
     
  • Διατήρηση και ενίσχυση της εναπομείνασας λειτουργίας του θυροειδή αδένα, η οποία επιτρέπει στον οργανισμό να προσαρμόζεται μεταβολικά στις συνεχείς αλλαγές που απαιτούνται από τις ανάγκες της καθημερινότητας, επιτρέποντας μια πολύ καλή ποιότητα ζωής.
     
  • Σταδιακή μείωση των επιπέδων των αυτο-αντισωμάτων.
     
  • Μείωση του αισθήματος κόπωσης και αύξηση των επιπέδων ενέργειας.
     
  • Βελτίωση της διάθεσης και μείωση των έντονων συναισθηματικών μεταπτώσεων, λόγω της κακής λειτουργίας του αδένα. 
     
  • Μείωση του κινδύνου βλάβης σε άλλα όργανα και εκδήλωσης επιπρόσθετου αυτοάνοσου νοσήματος.
     
  • Βελτίωση του μεταβολισμού και επίτευξη φυσιολογικού σωματικού βάρους.
     
  • Βελτίωση της ανταπόκρισης στη φαρμακευτική αγωγή.
 
Συνήθως απαιτούνται 6-8 μήνες για την επίτευξη μιας σημαντικής αλλαγής, ένα έτος για να σταθεροποιηθεί ο οργανισμός σε ένα καλύτερο επίπεδο λειτουργίας και δύο χρόνια για την επίτευξη των βέλτιστων αποτελεσμάτων.

Μέσα από την κλινική μας εμπειρία έχουμε διαπιστώσει ότι η διόρθωση ελλείψεων του οργανισμού σε βιταμίνες και άλλα στοιχεία, η αποκατάσταση του μεταβολισμού και η ρύθμιση του βάρους σε φυσιολογικά επίπεδα, αλλάζουν ριζικά την πορεία της νόσου του Hashimoto προς το καλύτερο και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των ασθενών, από μια εικόνα σταθερής επιδείνωσης, σε μια σταθερής βελτίωσης.

Είναι ζωτικής σημασίας η ταχύτερη δυνατή παρέμβαση για την αποκατάσταση των παραπάνω, με στόχο την αναστολή της εξέλιξης της νόσου.

 
 Βιβλιογραφία 

  1. Is a Normal TSH Synonymous With “Euthyroidism”?
    Sarah J. Peterson, Elizabeth A. McAninch, Antonio C. Bianco. 
    The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism 2016
  2. Thyroid hormones, Τ3 and Τ4, in the brain. Amy C. Schroeder and Martin L. Privalsky. Front. Endocrinol., 31 March 2014
  3. Dementia due to metabolic causes. Medline Plus. Accessed 2 Oct 2021.
  4. Cognitive and Affective Dysfunctions in Autoimmune Thyroiditis Thomas Leyhe, Karsten Müssig. Brain Behav Immun . 2014
  5. Thyroid Hormone Regulation of Metabolism Rashmi Mullur, Yan-Yun Liu, and Gregory A. Brent. Physiol Rev. 2014 Apr.
  6. Impact of stress on metabolism and energy balance. Cristina Rabasa, Suzanne L Dickson. Current Opinion in Behavioral Sciences. 2016.
  7. Correlation Between Hashimoto's Thyroiditis-Related Thyroid Hormone Levels and 25-Hydroxyvitamin D Guanqun Chao, Yue Zhu, Lizheng Fang. Front Endocrinol (Lausanne). 2020 Feb.  https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32117049/
  8. Multiple Nutritional Factors and the Risk of Hashimoto's Thyroiditis Shiqian Hu, Margaret P Rayman. Thyroid . 2017 May. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28290237/
  9. Improving the Vitamin D Status of Vitamin D Deficient Adults Is Associated With Improved Mitochondrial Oxidative Function in Skeletal Muscle Akash Sinha et. al. J Clin Endocrinol Metab . 2013. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23393184/ 
  10. Enhanced oxidative stress in Hashimoto's thyroiditis: inter-relationships to biomarkers of thyroid function.Rostami R1, Aghasi MR, Mohammadi A, Nourooz-Zadeh J. Clin Biochem. 2013 Mar
  11. Changes in Glucose-Lipid Metabolism, Insulin Resistance, and Inflammatory Factors in Patients With Autoimmune Thyroid Disease Yi Lei et. al. J Clin Lab Anal . 2019https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31350776/ 
  12. SERUM METABOLOMIC PATTERNS IN PATIENTS WITH AUTOIMMUNE THYROID DISEASE Jia Liu et. al. Endocr Pract . 2020 Jan. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31557082/
  13. Correlation Between Hashimoto's Thyroiditis-Related Thyroid Hormone Levels and 25-Hydroxyvitamin D Guanqun Chao, Yue Zhu, Lizheng Fang. Front Endocrinol (Lausanne). 2020 Feb.  https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32117049/
  14. Enhanced oxidative stress in Hashimoto's thyroiditis: inter-relationships to biomarkers of thyroid function.Rostami R1, Aghasi MR, Mohammadi A, Nourooz-Zadeh J. Clin Biochem. 2013 Mar
  15. Thyroid Hormone Effects on Mitochondrial Energetics Mary-Ellen Harper 1, Erin L Seifert.  https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18279015/
  16. Introducing the thyroid gland as another victim of the insulin resistance syndrome. Jorge Rezzonico et al. Thyroid 2008. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18346005/
  17. Editorial: The Association of Other Autoimmune Diseases in Patients With Thyroid Autoimmunity  Alessandro Antonelli, alvatore Benvenga Thyroid Endocrinology 2018  https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fendo.2018.00540/full
  18. Persisting symptoms in patients with Hashimoto’s disease despite normal thyroid hormone levels: Does thyroid autoimmunity play a role? A systematic review.  Karelina L. Groenewegen et al. J Transl Autoimmun. 2021.
  19. Metabolic profiling of organic and fatty acids in chronic and autoimmune diseases. Evangelia Sarandi, Dimitris Tsoukalas et al. Advances in Clinical Chemistry. July 15, 2020. Elsevier Inc.
  20. Targeted Metabolomic Analysis of Serum Fatty Acids for the Prediction of Autoimmune Diseases. Dimitris Tsoukalas, Vassileios Fragoulakis, Evangelia Sarandi et. al. Frontiers in Molecular Biosciences, Metabolomics (6), 2019, Published 1 November 2019. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fmolb.2019.00120/full
  21. Prediction of Autoimmune Diseases by Targeted Metabolomic Assay of Urinary Organic Acids. Dimitris Tsoukalas et. al. Metabolites. 2020 Dec 8.
  22. Environmental Exposures and Autoimmune Diseases: Contribution of Gut Microbiome M. Firoze Khan and Hui Wang. Front. Immunol., 10 January 2020
  23. Non-communicable Diseases in the Era of Precision Medicine: An Overview of the Causing Factors and Prospects. Dimitris Tsoukalas et al. Bio#Futures. Springer, Cham. May 2021.
  24. Metabolic pressure and the breach of immunological self-tolerance Veronica De Rosa, Antonio La Cava & Giuseppe Matarese.18 October 2017.
  25. Nature Immunology. Circulating metabolites in progression to islet autoimmunity and type 1 diabetes. Springer Link. Diabetologia, 2019 Dec.
  26. Micronutrient deficiencies in patients with COVID-19: how metabolomics can contribute to their prevention and replenishment. Dimitris Tsoukalas1,2 and Evangelia Sarandi2,3 BMJ Nutri Prev Heal. Nov. 2020; bmjnph-2020-000169
  27. Dietary micronutrients in the wake of COVID-19: an appraisal of evidence with a focus on high-risk groups and preventative healthcare. McAuliffe S, Ray S, Fallon E, et al. BMJ Nutr Prev Heal 2020:bmjnph-2020-000100.
Επιμέλεια Κειμένου: Επιστημονική Ομάδα Metabolomic Medicine

Συνεργαζόμαστε με ερευνητές και ιδρύματα σε όλο τον κόσμο για να παρέχουμε τις πιο προηγμένες και ακριβείς αναλύσεις.
Δείτε την κλινική

Ποιοι Είμαστε

www.metabolomicmedicine.com Η Επιστημονική Ομάδα της Metabolomic Clinic αποτελείται από εξειδικευμένους κλινικούς ιατρούς που μοιράζονται μαζί σας την εμπειρία τους στην αιχμή της σύγχρονης ιατρικής. Δείτε τους όλους
Ας κρατήσουμε επαφή.
Εγγραφείτε στο newsletter και κατεβάστε δωρεάν τον οδηγό για όσους έχουν διαγνωστεί με αυτοάνοσο νόσημα.