Βιταμίνη Κ2 ο ρόλος της στην υγεία της καρδιάς και των οστών

• Τον καρκίνο^(2-4)
   
• Τη γρίπη και το κοινό κρυολόγημα^(5,6)
   
• Τα καρδιολογικά νοσήματα^(7,8)
   
• Την μείωση του κινδύνου για πρόωρο θάνατο από οποιαδήποτε αιτία^(9-11)
   
• Τον διαβήτη^(12-14)
   
• Τη φυματίωση⁽¹⁾
   
• Τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος^(15-18)
   
• Την σκλήρυνση κατά πλάκας και τα αυτοάνοσα νοσήματα⁽¹⁹⁾
   
• Τα αυτοάνοσα νοσήματα^(20,21)
   

Οι συγκεκριμένοι ιθαγενείς, δεν εμφάνιζαν αξιοσημείωτη πτώση της υγείας και του σφρίγους τους με το πέρασμα του χρόνου. Η πιο συχνή αιτία θανάτου σε αυτές τις φυλές ήταν τα ατυχήματα, πτώσεις ή θάνατος από κάποιο άγριο ζώο κατά την διάρκεια του κυνηγιού ή την εύρεση τροφής.

Εικόνα 3. Οι ιθαγενείς δεν εμφάνιζαν αξιοσημείωτη πτώση του σφρίγους και της υγείας τους με το πέρασμα του χρόνου. Nutrition and Physical Degeneration Wenston A. Price 1945. 

• Μειωμένη θνησιμότητα από καρδιολογικά αίτια ^(25-28)
   
• Μειωμένο κίνδυνο για καρκίνο ^(29-31)
   
• Καλύτερη υγεία των οστών (οστεοπόρωση)^(32-35)
   
• Μειωμένη αρτηριοσκλήρυνση^(25-27) 
   
• Βελτιώνει τη δράση της ινσουλίνης στο διαβήτη⁽³⁶⁾ 
   
• Μείωση της φλεγμονής στην οστεοαρθρίτιδα και στη ρευματοειδή αρθρίτιδα⁽³⁷⁾
   
• Καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος⁽³⁸⁾

• Καλή υγεία των δοντιών⁽³³⁾
   
• Κακή λειτουργία των μηχανισμών που ρυθμίζουν την πήξη του αίματος. Έλλειψη βιταμίνης Κ προκαλεί τόσο ύπο- όσο και με υπερ-πηκτικότητα^(38-40). 
   
• Καλύτερη διαχείριση των φλεγμονών^(34,37,38)

Με τον ίδιο μηχανισμό, η βιταμίνη Κ2 είναι απαραίτητη για την ενεργοποίηση και άλλων πρωτεϊνών μέσα στο σώμα μας.

Ένα σημαντικό μέρος αυτών των πρωτεινών (οστεκαλσίνη, MGP, Gas-6) συμμετέχουν στη διαχείριση των μεταλλικών στοιχείων στους ιστούς. Μια από τις επιπτώσεις της έλλειψης βιταμίνης Κ, είναι η αυξημένη εναπόθεση μεταλλικών στοιχείων, όπως το ασβέστιο, σε μαλακούς ιστούς^(41,42).


Ασβέστιο – Φλεγμονή - Αθηρωμάτωση

Όταν οι ιστοί στο σώμα μας υπόκεινται σε βλάβη, ακολουθεί φλεγμονή. Η φλεγμονή είναι η διαδικασία διόρθωσης μιας βλάβης. Εφόσον αυτή ολοκληρωθεί απρόσκοπτα, οι ιστοί επουλώνονται και αποκαθίσταται η φυσιολογική λειτουργία.

Τι συμβαίνει όμως όταν υπάρχει έλλειψη βιταμίνης Κ και άλλων συστατικών που συμμετέχουν στη διαδικασία επιδιόρθωσης των ιστών;   

Μια από τις πιο συχνές συνέπειες μιας χρόνιας φλεγμονής, είναι η εναπόθεση ασβεστίου στον ιστό που έχει υποστεί βλάβη. Αυτό μπορεί για παράδειγμα, να συμβεί στις αρθρώσεις, στα γόνατα, στους ώμους ή στα ισχύα. Με τον ίδιο τρόπο, η χρόνια φλεγμονή οδηγεί σε εναπόθεση ασβεστιου στα αγγεία, οπότε προκύπτει αρτηριοσκλήρυνση και στεφανιαία νόσος^(25,26,41).

Η έλλειψη βιταμίνης Κ, βιταμίνης D, μαγνησίου και άλλων συστατικών που εμπλέκονται στη διαχείριση του ασβεστίου, οδηγούν σε αυξημένη εναπόθεση του σε σημεία που δεν θα έπρεπε.

Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι η λήψη συμπληρωμάτων ασβεστίου, χωρίς την παράλληλη λήψη βιταμίνης D, αυξάνουν τον κίνδυνο εμφράγματος του μυοκαρδίου και αιφνιδίου θανάτου^(25,41,42).




Εικόνα 4. Μηχανισμοί εναπόθεσης ασβεστίου και πρόκλησης αρτηριοσκλήρυνσης στα αγγεία. Η κακή διαχείριση του ασβεστίου κατά τη διαδικασία της φλεγμονής, οδηγεί σε αρτηριοσκλήρυνση και στεφανιαία νόσο. Με καφέ χρώμα οι ασβεστώσεις, με κίτρινο η "κακή" χοληστερίνη (LDL), με κόκκινο νεκρωμένα κύτταρα⁽⁴¹⁾.


Η ποσότητα ασβεστίου στα στεφανιαία αγγεία και στην αορτή, σχετίζεται άμεσα με το μέγεθος της βλάβης και τον κίνδυνο θανάτου από στεφανιαία νόσο. Όσο μεγαλύτερη η εναπόθεση ασβεστίου στα αγγεία της καρδίας, τόσο μεγαλύτερος είναι και ο κίνδυνος θανάτου από στεφανιαία νόσο^(42,43).

Αντιθέτως, η αυξημένη πρόσληψη βιταμίνης Κ2 συνδέεται με μειωμένη εναπόθεση ασβεστίου στα στεφανιαία αγγεία και μειωμένη θνησιμότητα από στεφανιαία νόσο⁽⁴⁴⁾.


Συμπαράγοντες της Βιταμίνης Κ

Για να μπορέσει το σώμα μας να διαχειριστεί σωστά το ασβέστιο και τα υπόλοιπα μεταλλικά στοιχεία και για να τα εναποθέσει εκεί που πρέπει και στην ποσότητα που πρέπει, χρειάζεται κάποιους παράγοντες οι οποίοι λειτουργούν συνδυαστικά μεταξύ τους - συμπαράγοντες^(48-51).

• Η βιταμίνη Κ σε συνεργασία με
   
• Την Βιταμίνη D
   
• Το μαγνήσιο
   
• Τον ψευδάργυρο 
   
• τις βιταμίνες του συμπλέγματος Β
   
• Το βόριο

• 4 κιλά μοσχαρίσιου κρέατος ή
   
• 5 λίτρα γάλα ή
   
• 5 λίτρα γιαούρτι πλήρες ή
   
• 80 γρ. μαλακό τυρί ή
   
• 59 γρ. σκληρό τυρί ή
   
• 8 κρόκους αυγού
   

1. Toll-Like Receptor Triggering of a Vitamin D-Mediated Human Antimicrobial Response Philip T. Liu et. al. Science 24 Mar 2006: https://science.sciencemag.org/content/311/5768/1770  
2. SUNSHINE: Randomized double-blind phase II trial of vitamin D supplementation in patients with previously untreated metastatic colorectal cancer. Kimmie Ng et. a. Journal of Clinical Oncology, 2017. https://ascopubs.org/doi/abs/10.1200/JCO.2017.35.15_suppl.3506
3. Plasma 25-Hydroxyvitamin D Levels and Survival in Patients With Advanced or Metastatic Colorectal Cancer: Findings From CALGB/SWOG 80405 (Alliance) Chen Yuan et. al. Clin Cancer Res . 2019 Dec. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31548349/ 
4. Vitamin D for Cancer Prevention: Global Perspective Cedric F Garland, Edward D Gorham, Sharif B Mohr, Frank C Garland. Ann Epidemiol. 2009 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19523595/?dopt=Citation
5. Evidence That Vitamin D Supplementation Could Reduce Risk of Influenza and COVID-19 Infections and Deaths William B Grant Nutrients . 2020 Apr. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32252338/ 
6. Vitamin D supplementation to prevent acute respiratory tract infections: systematic review and meta-analysis of individual participant data.Adrian R Martineau et. al. BMJ 2017 https://www.bmj.com/content/356/bmj.i6583
7. Vitamin D deficiency and risk of cardiovascular diseases: a narrative review Babikir Kheiri et. al. BMC Clinical Hypertension, 2018. https://clinicalhypertension.biomedcentral.com/articles/10.1186/s40885-018-0094-4 
8. Independent Association of Low Serum 25-hydroxyvitamin D and 1,25-dihydroxyvitamin D Levels With All-Cause and Cardiovascular Mortality.Harald Dobnig et. al. Arch Intern Med. 2008. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18574092/
9. Vitamin D Supplementation and Total Mortality A Meta-analysis of Randomized Controlled Trials Philippe Autier. https://jamanetwork.com/journals/jamainternalmedicine/fullarticle/413032
10. Vitamin D Status and Mortality: A Systematic Review of Observational Studies. Alicia K Heath et. al. International Journal of Environmental Research and Public Health. Review 2019. https://www.mdpi.com/1660-4601/16/3/383
11. Meta-analysis of All-Cause Mortality According to Serum 25-Hydroxyvitamin D Cedric F. Garland. Am J Public Health. 2014. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4103214/  
12. Effects of 6-month Vitamin D Supplementation on Insulin Sensitivity and Secretion: A Randomised, Placebo-Controlled Trial.  Eur J Endocrinol. Patricia Lemieux 2019. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31344685/ 
13. Vitamin D could lower the risk of developing diabetes. The North American Menopause Society (NAMS), 2019. https://www.sciencedaily.com/releases/2019/01/190130075731.htm 
14. The Big Vitamin D Mistake. J Prev Med Public Health 2017. Dimitrios T. Papadimitriou. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28768407/ 
15. Hypponen E, Laara E, Reunanen A, Jarvelin M-R, Virtanen SM. Intake of vita- min D and risk of type 1 diabetes: a birth- cohort study. Lancet 2001;358:1500-3 https://www.thelancet.com/pdfs/journals/lancet/PIIS0140-6736(01)06580-1.pdf 
16. Vitamin D crucial to activating immune defences. https://www.sciencedaily.com/releases/2010/03/100307215534.htm
17. Genomic Effects of the Vitamin D Receptor: Potentially the Link between Vitamin D, Immune Cells, and Multiple Sclerosis. Ming Lu et. al. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fimmu.2018.00477/full  
18. Vitamin D has the potential to ward off a number of serious diseases. https://www.health.harvard.edu/press_releases/vitamin-d-has-the-potential-to-ward-off-a-number-of-serious-diseases
19. Safety and Immunologic Effects of High- Vs Low-Dose Cholecalciferol in Multiple Sclerosis Elias S Sotirchos et. al. Neurology . 2016 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26718578/ 
20. The Implication of Vitamin D and Autoimmunity: a Comprehensive Review Chen-Yen Yang, Patrick S. C. Leung, Iannis E. Adamopoulos, and M. Eric Gershwincorresponding author. Clin Rev Allergy Immunol. 2018 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6047889/
21. Emerging Role of Vitamin D in Autoimmune Diseases: An Update on Evidence and Therapeutic Implications Giuseppe Murdaca. Autoimmun Rev . 2019 Sep;18 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31323357/
22. clinicaltrials.gov/ct2/results?term=vitamin+d
23. Price, Weston A. Nutrition and Physical Degeneration. Self-published, 1945 
24. On the Trail of the Elusive X-Factor: A Sixty-Two-Year-Old Mystery Finally Solved FEBRUARY 14, 2008 BY Christopher Masterjohn. https://www.westonaprice.org/health-topics/abcs-of-nutrition/on-the-trail-of-the-elusive-x-factor-a-sixty-two-year-old-mystery-finally-solved/ 
25. High dietary Menaquinone intake is associated with reduced coronary calcification
26. Dietary intake of menaquinone is associated with a reduced risk of coronary heart disease: the Rotterdam Study. J Nutr. 2004;134
27. The Inhibitory Roles of Vitamin K in Progression of Vascular Calcification Atsushi Shioi et. al. Nutrients 2020 Feb https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32102248/
28. Haematologica. 2011 Apr; Vitamin K1 supplementation to improve the stability of anticoagulation therapy with vitamin K antagonists: a dose-finding study. 
29.  American Journal of Clinical Nutrition. Vit. K and Prostate Cancer 
30. Research progress on the anticancer effects of vitamin K2 Fan Xv et. al.  Oncol Lett. 2018 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5958717/ 
31. Dietary vitamin K intake in relation to cancer incidence and mortality: results from the Heidelberg cohort of the European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition (EPIC-Heidelberg) Katharina Nimptsch The American Journal of Clinical Nutrition. May 2010 https://academic.oup.com/ajcn/article/91/5/1348/4597339 
32. Effects of Vitamin K2 on Osteoporosis Jun Iwamoto, Tsuyoshi Takeda, Yoshihiro Sato. Curr Pharm Des . 2004https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15320745/ 
33. https://Regulation of Bone Remodeling by Vitamin K2 V D Myneni, E Mezey. Oral Dis . 2017 Nov pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27976475/ 
34. Vitamin K as a Powerful Micronutrient in Aging and Age-Related Diseases: Pros and Cons From Clinical Studies Dina C Simes. Int J Mol Sci . 2019 Aug https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31450694/ 
35. Poor Vitamin K Status Is Associated With Low Bone Mineral Density and Increased Fracture Risk in End-Stage Renal Disease. Evenepoel P et. al. J Bone Miner Res. 2019 Feb https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30427544/ 
36. Effect of Vitamin K2 on Type 2 Diabetes Mellitus: A Review Yan Li et. al. Diabetes Res Clin Pract . 2018 Feb https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29196151/
37. Vitamins K1 and K2: The Emerging Group of Vitamins Required for Human Health Gerry Kurt Schwalfenberg. J Nutr Metab. 2017. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5494092/ 
38. Vitamin K and the Immune System Nazli Namazi, Bagher Larijani, and Leila Azadbakht. Springer Nature Switzerland, Nutrition and Immunity, https://doi.org/10.1007/978-3-030-16073-9_4
39. Kampouraki E, Kamali F.  Dietary implications for patients receiving long-term oral anticoagulation therapy for treatment and prevention of thromboembolic disease.  Expert Rev Clin Pharmacol.  2017 Aug;10(8):789-797. doi: 10.1080/17512433.2017.1345622. Epub 2017 Jun 26.
40. Dahlback B.  Vitamin K dependent protein S:  Beyond the protein C pathway.  Semin Thromb Hemost.  2018 Mar;44(2):176-184. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28905350/ 
41. Role of vitamin K-dependent proteinsin the arterial vessel wall M. L. L. Chatrou; C. P. Reutelingsperger; L. J. Schurgers. Hamostaseologie . 2011 Nov https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21713318/ 
42. Effect of calcium supplements on risk of myocardial infarction and cardiovascular events: meta-analysis. BMJ 2010 Mark J Bolland et. al.  https://www.bmj.com/content/341/bmj.c3691.full 
43. Coronary Calcium Score and Cardiovascular Risk. Philip Greenland et. al. J Am Coll Cardiol. 2018. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6056023/ 
44. Dietary Intake of Menaquinone Is Associated with a Reduced Risk of Coronary Heart Disease: The Rotterdam Study Johanna M. Geleijnse et. al. The Journal of Nutrition, November 2004. https://academic.oup.com/jn/article/134/11/3100/4688389 
45. Inactive matrix Gla-protein is associated with arterial stiffness in an adult population-based study. Piven E, Ponte B, Pruijm M, Ackermann D, Guessous I, Ehret G, et al. Hypertension.  2015;66:85-92.
46. Menaquinone-7 supplementation improves arterial stiffness in healthy postmenopausal women:  double-blind randomised clinical trial. Knapen MHJ, Braam LAJLM, Drummen NE, Bekers O, Hoeks APG, Vermeer C. Thromb Haemost.  2015.
47. Vitamin K-dependent protein activity and incident ischemic cardiovascular disease:  The multi-ethnic study of atherosclerosis. Danziger J, Young RL, Shea MK, Tracy RP, Ix JH, Jenny NS, et al.  Arterioscler Thromb Vasc Biol.  2016.
48. B Vitamins and the Brain: Mechanisms, Dose and Efficacy—A Review David O. Kennedy. Nutrients. 2016 Feb.  https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4772032/
49. Association of Folate and Vitamins Involved in the 1-Carbon Cycle with Polymorphisms in the Methylenetetrahydrofolate Reductase Gene (MTHFR) and Global DNA Methylation in Patients with Colorectal Cancer Ariana Ferrari et.al. Nutrients. 2019 Jun;  https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6627304/
50. A role of zinc in the regulation of gene expression Robert J. Cousins Food Science and Human Nutrition Department, University of Florida. 1998 https://www.cambridge.org/core/services/aop-cambridge-core/content/view/S0029665198000469
51. The Synergistic Interplay between Vitamins D and K for Bone and Cardiovascular Health: A Narrative Review. Adriana J. van Ballegooijen,corresponding author 1 Stefan Pilz, Andreas Tomaschitz, Martin R. Grübler, and Nicolas Verheyen. Int J Endocrinol. 2017 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5613455/ 
52. Institute of Medicine (US) Panel on Micronutrients. 5 Vitamin K. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK222299/